Veel kantoormedewerkers ervaren RSI- (Repetitive Strain Injury) en KANS-klachten (Klachten aan de Arm, Nek en/of Schouder). Dit zijn pijnen, stijfheid of tintelingen in de nek, schouders, armen of polsen. Deze klachten ontstaan vaak door langdurig zitten, herhaalde bewegingen of een verkeerde werkhouding. Uit de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (2023) blijkt dat 44% van de Nederlandse werknemers dagelijks 6 uur of meer achter een beeldscherm werkt, wat de kans op deze klachten vergroot. Dit document dient als een zelfevaluatie-instrument om inzicht te krijgen in je klachten en mogelijke ergonomische oplossingen.
Wat zijn RSI- en KANS-klachten?
RSI is een verzamelnaam voor klachten aan spieren, pezen, zenuwen en gewrichten die ontstaan door herhaalde bewegingen, langdurig dezelfde houding of overbelasting. Denk hierbij aan veel typen of muisgebruik. Symptomen zijn pijn, tintelingen, gevoelloosheid en verminderde kracht. Tegenwoordig wordt vaker de bredere term KANS gebruikt, die alle klachten in de armen, nek en schouders omvat, ongeacht de oorzaak.
Oorzaken en ontwikkeling van klachten
RSI- en KANS-klachten ontstaan door langdurige of herhaalde belasting. De drie belangrijkste oorzaken zijn:
- Herhaalde bewegingen: Vaak dezelfde handelingen uitvoeren, zoals typen, kan spiergroepen overbelasten.
- Duur: Lang achter elkaar werken zonder pauzes geeft het lichaam onvoldoende hersteltijd.
- Statische houdingen: Langdurig in dezelfde houding zitten of staan zonder variatie verhoogt de spierspanning.
Klachten ontwikkelen zich vaak geleidelijk. Lichte klachten verdwijnen in het begin na rust, maar bij aanhoudende overbelasting kunnen ze chronisch worden. Vroegtijdig ingrijpen is essentieel voor herstel.
Oplossingen: De 5 knoppen waar je aan kunt draaien
Om RSI- en KANS-klachten te verminderen of te voorkomen, kun je sturen op vijf factoren:
- Werktaken
Slim omgaan met taken om overbelasting te voorkomen:
- Plan realistisch en stel prioriteiten.
- Wissel repeterende taken af.
- Automatiseer en delegeer waar mogelijk.
- Werktijden
Effectief omgaan met werktijden voor voldoende herstel:
- Plan vaste pauzes, inclusief micro-pauzes (30 seconden tot 1 minuut) elke 30 minuten.
- Vermijd overwerken en bewaak begin- en eindtijden.
- Werk op vaste momenten geconcentreerd zonder afleiding.
- Werkdruk
Beheers je werkdruk om verhoogde spierspanning te beperken:
- Bespreek je werkbelasting met je leidinggevende of collega.
- Zeg nee tegen extra taken als je agenda vol is.
- Zorg voor ontspanning buiten werktijd, zoals sport of een hobby.
- Werkhouding
Een goede werkhouding voorkomt onnodige belasting:
- Houd je rug recht en voeten plat op de grond.
- Houd je armen ontspannen en ellebogen in een hoek van 90 graden.
- Wissel regelmatig van houding.
- Werkplek
Een goed ingerichte werkplek draagt bij aan een gezonde houding. Stel je bureau, stoel en scherm optimaal in:
Stoelinstellingen:
- Voeten plat op de grond, knieën in een hoek van 90 graden.
- Rugleuning licht achterover gekanteld (110-120 graden) met goede lendensteun.
- Armleggers op gelijke hoogte met het bureau.
Bureau en werkruimte:
- Bureau op gelijke hoogte als de armleggers van de stoel.
- Voldoende beenruimte onder het bureau.
- Bij staand werken: onderarmen in 90 graden op werkblad, hoofd recht en beeldscherm op ooghoogte. Wissel houding regelmatig af.
Beeldschermpositie en kijkafstand:
- Bovenkant van het scherm op ooghoogte.
- Ideale kijkafstand: een armlengte.
- Bij twee schermen: meest gebruikte scherm recht voor je, tweede scherm aan de kant van je muis. Bij gelijk gebruik, beide schermen strak tegen elkaar aan en recht voor je.
Wat te doen bij RSI?
Klachten zijn vaak omkeerbaar, vooral bij vroegtijdig ingrijpen. Naast aanpassingen aan je werkhouding en werkplek, zijn de volgende punten belangrijk:
- Luister naar je lichaam: Stop en neem pauze bij pijn of vermoeidheid.
- Regelmatig pauzeren: Neem micro-pauzes, wissel zitten af met staan en doe rek- en strekoefeningen.
- Werkorganisatie en afwisseling: Wissel taken af, gebruik spraakherkenning en zorg voor een rustige werkplek.
- Gezonde werkgewoonten: Drink voldoende water, loop tijdens telefoongesprekken en gebruik timers voor pauzes.
- Beweging en ontspanning: Voorkom langdurig stilzitten en ontspan spieren met ademhalingsoefeningen of lichte yoga.
Ergonomische hulpmiddelen en professionele hulp
Ergonomische hulpmiddelen kunnen de belasting op je gewrichten verminderen:
- Zit-sta bureaus
- Polssteunen
- Documenthouders
- Verticale muizen
- Compacte toetsenborden
- Monitorarmen
- Bureaustoelen
- Hulpmiddelen voor beweging (bureaufietsen, balanskrukken, sta-matten)
- Pauzesoftware en ontspanningstechnieken
Bij langdurige of ernstige klachten is het raadzaam professionele hulp in te schakelen, zoals een fysiotherapeut, ergonoom of een werkplekanalyse door een specialist.
Romijn Office Supply biedt een breed scala aan ergonomische producten.
Heb jij al stappen ondernomen om je werkplek gezonder te maken, of overweeg je dit te doen?
Neem contact op met onze adviseurs van team Romijn Office Supply voor vragen en advies via info@romijnofficesupply.nl of 079 – 888 33 75.
